Etiket: interaction design

Sezgisel Değerlendirme – Heuristic Evaluation

Coursera’dan aldığım Human-Centered Design kursu farklı bir bakış açısı ile bakmamı sağlıyor diyebilirm. Kullandığım cihazlar, mobil uyglamalar, işim için kullanmam gereken programlar ve gezindiğim web sayfalarına baktıkça ne tarafları gelişmeli, kullanıcı nerede sorun yaşayabilir veya neler daha iyi olabilirdi diye bakabilmek beni aydınlatıyor. Tabi daha çok gidilecek yol var ama gördüğüm kadarı ile bu alan çok merak uyandırıcı, benim için özellikle eğitim odağı ile bakıp çok da iyi olmadığını düşündüğüm öğrenme ortamları dizaynı gelişimi konusunu ele almak istiyorum.

Bu yazıda kurs kapsamında öğrendiğim Heuristic Evaluation – HE (Sezgisel Değerlendirme) hakkında kısa bilgiler paylaşacağım ama ona geçmeden şuna deyineyim, Coursera kursları gerçekten kaliteli ve çaba harcamanız gerekiyor özellikle ödevler (hazırlanıp sunmak zaman alsa da) çok faydalı.

Sezgisel Değerlendirme aslında dizayn sürecinin her aşamasında kullanılabilecek bir değerledirme yöntemi, fikir babası Jakob Nielsen. Nielsen tasarım dünyasında saygıyla anılan ve pek çok versiyonu olan tasarım bakış açılarının hepsi için katkısı olan bir guru. Halen çalışmalarını sürdüren Nielsen iyi bir tasarımı sağlamak amacıyla 90 lı yıllarda yaptığı çalışmaları bu alana sunmuş ve en çok anılanlardan birisi de Sezgisel Değerlendirme.

Çok basitçe tanımlamak gerekirse bu değerldirme tipi tasarımın işe yararlılığını ölçmek için kullanılabilecek pek çok yöntemden birisi ve alanından uzman değerledniricileri belirli kriterler sunuarak tasarımı değerlendirmeleri için kullanıyor. Kullanıcı testleri veya teknik testler gbi pek çok yönteme göre artı ve eksileri tabi ki var. Ancak özellikle elde edilen sonuçlar ve dünyadaki internet ve mobil tabanlı tasarım çözümlerinde hız ve verimlilik anlamında tercih edilen bir yöntem.

Konu hakkında Nielsen tarafında belirlenmiş 10 temel değerlendirme kirteri de var, bunlar zaman içinde çok uyarlanmış ve/veya değerledirilecek tasarımın alanı, gerekleri, hedef kitlesi vb. pek çok dinamiğe göre değiştirilebilir ancak halen tasarımların temel anlamda sağlam olmasını sağlayabilecek önemli bir kaynak.

Konu hakkında yukarıdakiler dışında bulduğum bazı kaynaklar da şöyle:

https://www.interaction-design.org/literature/topics/heuristic-evaluation

https://www.nngroup.com/videos/total-remote-ux/

Interaction Design – Tasarım Ama Nasıl?

Uzun süredir ilgimi çeken bir başlıkta Coursera üzerinden bir kurs almaya başladım ve bu kurs sayesinde öğrendiğim bilgilerden bazılarını sizinle de paylaşmak istiyorum. Kurs “interaction design (etkileşim tasarımı)” hakkında, konuyu temelden alıp çok güzel bir dille anlatıyor ve daha ilk derslerden çok faydalandığımı söyleyebilirim. Öğrenmek isteyenler için kurs bilgileri şöyle: https://www.coursera.org/learn/human-computer-interaction?

İlk derslerde öğrendiğim temel şeyler:

  • İyi bir tasarım görünmezdir. (good design=invisible) Yani tasarım kullanıcı tarafından doğal bir şelikde hareket edilmesini sağlamalı ve hiç fark edilmemeli.
  • Kötü tasarım insan hayatına, zamana ve paraya mal olabilir. Örnekler çok, ama mesela benzin göstergesi alakasız bir yere koyulmuş bir uçak paneli, gerekli sürede fark edilmeyi engelleyebilir.
  • Prototip yapmak tasarım sürecinin en önemli ayağıdır ve dikkat edilmesi gerekenler:
    • Prototip yapmak sınırsız soru sormayı gerektirir, ne kadar çok soru o kadar iyi çıktılar.
    • Prototip sona erdirilmek zorunda değildir.
    • Prototipleri kenara koyarak yenisine odaklanabilmeliyiz.

Tabi ki bu konuda uzun yıllardır çalışan firmalar da var ve yukarıdaki prensiplerin belki de konseptin doğmasına yaptıkları çalışmalar ile öncülük yapmışlar ve halen faaller. Önreğin Apple mousenu tasarlayan IDEO firması. Hikayesini bir slayt show ile sitelerinde anlatmışlar. Bu bağlantı ile https://www.ideo.com/about inceleyebilirsiniz. Hızlıca iki videoda da bakış açıları ve elde ettikleri sonuçları görebilirsiniz.

Mesela kurucularından birisinin ilk laptop tasarımı hakkındaki şu kısa videosu bence mükemmel ve tüm o tasarım sürecinde kalemin araya düşeceğini öngörmek inanılmaz:)

Bir diğer güzel videoda IDEO tasarım işleyiş sürecini görmemiz için vesile oluyor, günümüzde karşılaştığımız sadece tasarım değil tüm iş problemlerinde yaklaşım olarak faydalanabileceğimizi düşünüyorum.

Ideonun dili ile design thinking:

Son olarak Boeing kokpitinin tasarımlarında aktif olan Teague https://teague.com firması da bence inanılmaz işler çıkarmış. Zamanında ilk tasarım aşamasında bir uçağı hangarda maket olarak tüm ayrıntıları ile yapmışlar, kokpiti tasarlarken en küçük ayrıntıyı ve insanların gerçek hayatta ne yapacaklarını görebilmek için insanları ve uçuş ekibini gerçek bir uçuşa gelir gibi hazırlanıp maketin içinde yerlerine oturuncaya kadar izleyerek çalışmalarının sonuçlarını görmüşler ve defalarca bunu tekrarlayıp tasarımı ortaya çıkarmışlar.

Sonuç olarak tasarım hayatımızın tam ortasında ve her geçen gün önemi artıyor. Birileri de bu işe gerçekten kafayı takmışlar. Umarım ben de az da olsa öğrenebilirim.

Design photo created by freepik – www.freepik.com